MFU Research News – School of Social Innovation
ผลงานวิจัยสำนักวิชานวัตกรรมสังคม ในงาน MFU Research Expo 2025
Chapter #7
ภายใต้ธีม
“งานวิจัยและนวัตกรรมสู่ความเป็นอยู่ที่ดีและอนาคตที่ยั่งยืน (Well-Being and Sustainable Future)”
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (MFU) เตรียมจัดงาน MFU Research Expo 2025 ระหว่างวันที่ 23–24 ธันวาคม 2568 ณ ชั้น 5 อาคาร Educational Park (M-Square) เพื่อถ่ายทอดผลงานวิจัยที่มีบทบาทต่อการพัฒนาสังคม เศรษฐกิจ และนโยบายสาธารณะของประเทศ โดยสำนักวิชานวัตกรรมสังคม (School of Social Innovation) นำเสนอผลงานสำคัญ 2 โครงการ ที่สะท้อนความเชื่อมโยงระหว่างวิจัยเชิงพื้นที่ นวัตกรรมเชิงนโยบาย และการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชนชายแดนและเกษตรกรในจังหวัดเชียงรายอย่างยั่งยืน
.
ผลงานที่ 1: การประเมินประสิทธิผลแผนปฏิบัติการสกัดกั้นและปราบปรามยาเสพติด สารตั้งต้นและเคมีภัณฑ์ ในพื้นที่ชายแดนภาคเหนือ พ.ศ. 2568
หัวหน้าโครงการ: อาจารย์กฤษณ์ ขนาบศักดิ์ และคณะ
Theme: ด้านการสร้างความเข้มแข็งของสังคมและเศรษฐกิจแบบยั่งยืน
งานวิจัยนี้ประเมินผลการดำเนินงานของ แผน นบ.ยส.35 ในพื้นที่ชายแดนภาคเหนือ ครอบคลุม 6 จังหวัด ได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน พะเยา น่าน และตาก รวม 21 อำเภอ โดยมุ่งศึกษาประสิทธิผลของกลไกบริหารจัดการ ความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน และอุปสรรคที่เกิดขึ้น เพื่อหาแนวทางพัฒนาแผนปฏิบัติการด้านยาเสพติดอย่างยั่งยืน
การวิจัยใช้ระเบียบวิธีแบบผสมผสาน ทั้งข้อมูลเชิงปริมาณจากแบบสอบถาม และข้อมูลเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึก รวมถึงการวิเคราะห์เอกสารเชิงนโยบายที่เกี่ยวข้อง เพื่อนำเสนอภาพรวมของการดำเนินงานเชิงบูรณาการในพื้นที่ชายแดนที่มีความละเอียดอ่อนด้านความมั่นคง
ผลการศึกษาพบว่า แผนฯ มีผลในระดับหนึ่ง โดยสามารถนำผู้ต้องหาเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมได้เป็นจำนวนมาก และสกัดกั้นยาเสพติดไม่ให้เข้าสู่พื้นที่ได้อย่างมีนัยสำคัญจากปีก่อน สะท้อนให้เห็นถึงความเข้มแข็งของกลไกสกัดกั้นยาเสพติด อย่างไรก็ตาม ยังมีประเด็นท้าทาย เช่น โครงสร้างการสั่งการที่ค่อนข้างซับซ้อน งบประมาณที่มีข้อจำกัด รวมถึงความพร้อมด้านเทคโนโลยีและประเด็นด้านกฎหมายสนับสนุนที่ต้องคำนึงถึงต่อไป
Outcome ที่เกิดขึ้นจริง
ได้รายงานวิจัยเชิงประเมินผลที่สามารถสะท้อนความคิดเห็นของผู้ปฏิบัติงานในพื้นที่ชายแดนภาคเหนือ
สังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อพัฒนาแผนสกัดกั้นยาเสพติดในจังหวัดภาคเหนือในอนาคต
นำไปสู่ข้อเสนอแนวทางเพิ่มประสิทธิภาพโครงสร้างและกลไกบูรณาการด้านยาเสพติดในพื้นที่ชายแดน
Impact ต่อสังคมและความมั่นคง
เสริมความพร้อมของหน่วยงานภาครัฐในการรับมือกับสถานการณ์ยาเสพติดที่ทวีความรุนแรง
วางรากฐานการบูรณาการหน่วยงานด้านความมั่นคง สาธารณสุข และชุมชนท้องถิ่น
สนับสนุนการพัฒนานโยบายยาเสพติดเชิงพื้นที่ ลดผลกระทบต่อประชาชนและเยาวชนในพื้นที่ชายแดน
.
ผลงานที่ 2: ภูมิทัศน์แรงงานภาคเกษตรกับการสร้างมูลค่าของสับปะรดในจังหวัดเชียงราย
หัวหน้าโครงการ: น.ส.ออมสิน บุญเลิศ
Theme: ด้านการสร้างความเข้มแข็งของสังคมและเศรษฐกิจแบบยั่งยืน
งานวิจัยนี้ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (สกสว.) ผ่านงบ Fundamental Fund – Basic Research ปี 2567 โดยศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างแรงงานภาคเกษตรกับการขยายตัวของพืชเศรษฐกิจ “สับปะรด” ในจังหวัดเชียงราย ภายใต้บริบทสังคมสูงวัย แรงงานต่างถิ่น และการแข่งขันของตลาดสับปะรดในระดับภูมิภาค–นานาชาติ
งานวิจัยให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนผ่านจากสับปะรดเชิงพาณิชย์ทั่วไปไปสู่ สับปะรดอัตลักษณ์ท้องถิ่น (GI) เช่น นางแล และภูแล ผ่านการผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นเข้ากับระบบคุณภาพสินค้าเกษตร ซึ่งช่วยเพิ่มโอกาสทางการตลาดและมูลค่าเพิ่มแก่เกษตรกร
ผลการศึกษาชี้ว่าอุตสาหกรรมสับปะรดในเชียงรายยังต้องพึ่งพาแรงงานคนในทุกขั้นตอน ทำให้แรงงานชาติพันธุ์และแรงงานสูงอายุมีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจท้องถิ่น ขณะเดียวกันระบบ GI ช่วยสร้างความเชื่อมั่นด้านคุณภาพ ช่วยให้สับปะรดเชียงรายแข่งขันได้ดีขึ้นในระบบเศรษฐกิจฐานชีวภาพ (Bioeconomy)
Outcome ที่เกิดขึ้นจริง
นำเสนอข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อยกระดับการผลิตสับปะรด เช่น ควรส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีราคาประหยัดที่เหมาะกับเกษตรกรรายย่อย
ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนและแรงงานท้องถิ่นในระบบคุณภาพสินค้า GI
ผลักดันเกษตรกรรายย่อยสู่ตลาด GI ทั้งในพื้นที่ ระดับประเทศ และระดับสากล
สนับสนุนการสื่อสารคุณค่าของสับปะรดท้องถิ่นผ่านชุมชนและผู้ผลิต
Impact ต่อเศรษฐกิจชุมชนและระบบอาหารยั่งยืน
หน่วยงานท้องถิ่น เช่น เทศบาลนางแล–แม่ยาว ตระหนักถึงความสำคัญของสับปะรดเชียงรายมากขึ้น
เกิดการทบทวนแผนพัฒนาท้องถิ่นที่บรรจุสับปะรดนางแลในมิติเศรษฐกิจและวัฒนธรรม
สนับสนุนการเพิ่มมูลค่าและการใช้ประโยชน์ทรัพยากรเกษตรพื้นถิ่นผ่านระบบ GI
หนุนเสริมสิทธิชุมชนในการกำกับความรู้–ภูมิปัญญา และคุณภาพสินค้าอัตลักษณ์ท้องถิ่น
.
ร่วมงาน MFU Research Expo 2025 พร้อมกิจกรรมเสวนาและนิทรรศการจากทุกสำนักวิชา
ภายในงานยังมีกิจกรรมสำคัญ ได้แก่
บรรยายพิเศษ: “ทิศทางการให้ทุนระบบวิจัยและนวัตกรรม โดยผู้บริหาร สกสว.”
เสวนา: “ทิศทางการพัฒนางานวิจัยในพื้นที่กลุ่มอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง (GMS)”
เสวนา: “ปัญหาห่วงโซ่ในการจัดการสารปนเปื้อนลุ่มน้ำโขง/น้ำกก”
การประกวดนิทรรศการผลงานวิจัยและนวัตกรรมจาก 15 สำนักวิชา พร้อมลุ้นรางวัล Platinum Award
นิทรรศการผลงานจากศูนย์ความเป็นเลิศด้านการวิจัยทั้ง 6 ศูนย์ของ MFU
ขอเชิญคณาจารย์ นักวิจัย บุคลากร และนักศึกษามหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงร่วมงาน เพื่อพบกับศักยภาพงานวิจัยและนวัตกรรมของ MFU และร่วมขับเคลื่อนสู่เป้าหมาย “มหาวิทยาลัยแห่งการสร้างความเป็นอยู่ที่ดีและอนาคตที่ยั่งยืน (Well-Being and Sustainable Future)”
